De pro’s & de contra’s uit de afgelopen 3 weken

Roodepoort, vrijdag 23 oktober 2009

Sjoe, nu moet ik mezelf toch eerst echt even achter de oren gaan krabben, waar ik de vorige keer opgehouden ben. Misschien dat jullie hier ook wel last van hebben. Het laatste log is absoluut gezien van 3 weken geleden, maar relatief gezien van zeker 6 weken geleden. Je voelt ‘m dus alweer aankomen, het wordt weer een lange preek.
Ik weet het alweer, de vorige keer was ik vol enthousiasme net naar de kerk geweest. Een goede oplader voor die week, want ‘mijn’ programma’s begonnen met het starten van de scholen ook weer (het was die week daarvoor vakantie geweest, met kamp etc, weet je nog?). De afgelopen weken heb ik mij echt kunnen richten op de scholenbezoeken (Just for Kids) en aftercare, op het kantoor in Westbury. En dat is lekker, want zo begin je langzamerhand een band op te bouwen met de schoolklassen, de leraren, de kinderen op de aftercare, maar ook met de kapper en de dame van het winkeltje naast het kantoor bestaat inmiddels een wederzijdse (h)erkenning op straat. Ik voel me dan ook steeds beter op mijn gemak in de townships (pro’s). Alleen Johannesburg stad wordt ik nog steeds een beetje zenuwachtig van, maar dat komt wellicht ook omdat ik er nog niet echt vaak geweest ben. Wat de kids betreft was vooral de laatste week een geslaagde week. Het thema voor de scholen was ‘creating a non-violent behaviour for yourself’. Voor de oerhollanders: de kinderen werden aan het nadenken gezet over gewelddadig gedrag in hun eigen omgeving (bijvoorbeeld pesten op school) en wat ze binnen hun eigen cirkel van invloed hier aan kunnen doen. Vaak na de inleiding en het peilen van het niveau deed ik het ‘I love you’-spel als ijsbreker. Het is simpel: in een cirkel staat één iemand in het midden die tegen een klasgenoot zegt: “I love you, baby”, waarop de ander zonder te lachen moet antwoorden “I love you too baby, but I just can’t give you a smile”. Lacht het kind wel, dan is het zijn/haar beurt. Een spel wat tot veel hilariteit leidde, maar ook erg doeltreffend is. Het zegt namelijk iets over hoe goed je in staat bent je eigen gevoel te beheersen. In dit voorbeeld gaat het om een plezierig iets, maar het geldt natuurlijk ook als je kwaad bent en je wellicht een gewelddadige situatie aan het veroorzaken bent. Daarna vaak nog één of twee activiteiten, zoals reactiespelletjes of African Lions (soort tikkertje, maar dan optillen i.p.v. tikken; slaat erg aan bij de jeugd hier!). En na drie kwartier dan weer snel door naar de volgende school. Het is namelijk altijd weer een beetje race tegen de klok. Op een gegeven moment hadden we - Nozipho (vrijwillige, afgestudeerde, sociaal werker) en ik - een dag de auto mee, maar toen ik er die middag achter kwam dat de auto’s bij CFL niet verzekerd zijn vanwege de geldproblemen, heb ik bij Glen (directeur) aangegeven dat ik die verantwoordelijkheid niet kán en wil nemen. Nu splitsen Nozipho en ik op de drukke dagen en doe ik 3 scholen alleen, wat erg druk kan zijn. De ene school is de ander niet en op de scholen waarop de kinderen het ergst zijn, zijn de leraren dat vaak ook. Zo kwam ik woensdag alleen op een school gelegen naast sloppen (geen vooroordelen, maar zo is het gewoon), en de leraar was zo blij dat ik er was, dat hij gelijk zijn collega ook maar een tweede klas naar mij liet sturen. De leraren, waren natuurlijk daarna 3 kwartier niet te vinden. Over het algemeen lukt het aardig de controle erin te houden, maar met 60 elfjarigen, is het lastig orde houden én het thema te behandelen. Ik doe dan maar gewoon een groepsspel en stel mijn doel voor die school voor dat moment even flink naar beneden bij, niet in de laatste plaats omdat er ook nog wat energie over moet blijven voor de aftercare in de middag. Deze groep van 20 gehaaide en blèrende geluidinstallaties proberen ook steeds weer de grens van ‘Sir’ of ‘Mister Pieter’ op te zoeken. Al met al dus weinig rust nu ik een wat vaster takenpakket heb (contra’s). Aan het einde van de middag laat ik dan ook altijd de zwaartekracht even volledig zijn gang gaan als ik in mijn bureaustoel plof. Echter, dan moet ik nog wel altijd even snel een rapportje over de dingen van die dag in elkaar zetten: iets waar ik eerst het nut niet echt van zag, maar wat in een organisatie waarin veel vrijwilligers werken wel nodig is. Voor jezelf is het overigens ook wel weer een goede reflectie en je kunt weer even trots zijn op wat je allemaal hebt gedaan, want dat vergeet je op drukke dagen wel eens. Ik zie ook dat ik veel plezier heb in het pedagogische veld, maar of dit (zeker gezien de korte tijdsspanne tot zover) nog een vervolg gaat krijgen, laat ik nog lekker helemaal open…

Vanwege al die drukte heb ik vorige week Glen, nadat we weer even fijn naar the Rhema Church (heb ook een paar foto’s bijgevoegd!) waren geweest, maar even gevraagd om 2,5 dag reces, te weten gister, vandaag en morgen. Vorige week vrijdag moest ik ook al even skippen, maar dat had meer te maken met lichamelijke onaangenaamheden. Ik heb namelijk wat verstopping en in de afgelopen twee weken is het me zonder hulpmiddelen nog niet gelukt de wc te bezoeken. Beetje lastig, want nu groeit gedurende de week mijn buik per dag om vervolgens de hele zaak in het weekend met pruimensap, bruistabletten en laxeermiddel weer door te spoelen. Enfin, we zien wel waar het schip strand. Inmiddels wordt de schijf van 5 wel alweer keurig gevolgd.
O ja, en die week daarvoor hadden we op vrijdagavond een feestje in Ennerdale (ten Zuiden van Jo’burg) van de zoon van een vriend van Glen. Deze werd 21 jaar en dat wordt in de gehele Zuid Afrikaanse cultuur groots gevierd (en ook bij 16 en 25). En ook luxe gevierd. Het was weer even een momentje van contrasten binnen dezelfde 100 meter. Er was een zaal afgehuurd, compleet met zwembad, restaurant en dansvloer. Blijkbaar was het allemaal wel kostbaar voor de familie, want het drinken moest zelf betaald worden.. De volgende ochtend stond Margot Klute van Kerk in Aktie op de stoep van het kantoor in Westbury (Kerk in Aktie en ICCO doen samen togetthere: het jongerenprogramma waar ik mee weg ben). In verband met de reorganisatie binnen KIA en ICCO (i.p.v. uit NL wordt er nu meer rechtstreeks door ontwikkelingswerkers ter plaatse aangestuurd) kwam zij voor een kennismaking, e.d. langs. Ik denk dat ze die kennismaking wel redelijk heeft gehad, want ik was in ieder geval kapot na die dag (en ik was vrijdagsavond BOB. Ja, inderdaad… achteraf in een onverzekerde auto). We zijn langs een aantal scholen geweest, hebben een bezoek gebracht aan het (mogelijke) nieuwe onderkomen van CFL, zijn langs de kantoren in Soweto en Ennerdale geweest, hebben koeienmaag gegeten naast het voormalige huis van Nelson Mandela in Soweto en zijn tenslotte via enkele detours naar het hotel van Margot, aan de andere kant van Jozi, gegaan. Daarna heb ik huisgenoot Duncan, die op stap wilde, nog afgezet in de 15-persoons (ja, weer onverzekerde) bus van CFL en zondag was de beste man jarig, dus er moest gebraaid worden!

Ik zal weer even de rode draad proberen op te pakken… Ik heb nu dus even vrij gevraagd omdat de afgelopen werkweken en weekenden niet door rust gekenmerkt werden en de rekening hiervan zich aandiende. Het geeft weer even wat rust om wat te sporten, een weblog te schrijven en gewoon voor huis te zitten zonder wat te moeten. Ook merk ik dat het goed is voor het behoud van een open mind, wat erg belangrijk is in een andere cultuur, maar wat ik door de drukte nogal makkelijk vergeet.

Vandaag dus lekker in Roodepoort, maar gister heb ik ook echt iets leuks gedaan! Ik ben naar het apartheidsmuseum geweest! ZA heeft een hele rijke geschiedenis, maar gekenmerkt door vele zwarte bladzijden, met een opmerkelijk einde. Oké, ik wist er al wel het een en ander van, maar door de chronologische opbouw van het museum, de aangrijpende films en de levensechte tentoonstellingen, heb ik de geschiedenis van Zuid Afrika echt even van dichtbij meegemaakt. En dat voor 4 euro.
Bij de ingang begint het gelijk: één ingang voor blanken en één voor niet-blanken (vreemd genoeg hadden ze mij een kaartje voor die laatste gegeven). Eerst wordt je ingeleid in de historie van ZA met de San (Bosjesmannen die 2.500 jaar geleden de eerste bewoners van ZA waren); de aankomst van de Nederlanders; de aankomst van de Britten; de eerste vondst van goud (om Jo’Burg heen liggen nog steeds erg veel – soms nog actieve – opgravingen); de oprichting van de African National Comittee (nog steeds de belangrijkste regeringspartij hier); de introductie van de apartheid; de politieke executies; de gewelddadige massaprotesten tegen de apartheid; de vrijlating van Mandela en tenslotte de afschaffing van de apartheid en de terugkeer van rust en broederschap in het land. Ik hoop dat de foto’s mijn indrukken enigszins kunnen overbrengen.

En dan morgen. Weer een leuk vooruitzicht, welke vandaag ook nog even een leuke wending heeft gekregen. Ik had namelijk eerst gedacht om een paar dagen buiten Johannesburg te vertoeven, lekker in de natuur. Maar zonder transport ben je hier nergens en dus was ik overgeleverd aan touroperators. Vanaf het begin had ik hier al niet een heel goed gevoel bij. Met het werk wat ik overdag doe, maar ook ten opzichte van mijn beslist niet rijke collega’s en mijn eigen beurs, vond ik het lastig om een dure (het waren gewoon Westerse prijzen) trip te doen. Het kan wel goedkoper, maar dan moet je zelf transport hebben. Uiteindelijk heb ik op het allerlaatste moment dat maar overboord gezet en een dagtocht geregeld naar de Cradle of Humankind (hier zijn ’s Werelds oudste fossielen gevonden en het staat op UNESCO’s wereld erfgoedlijst). Vanochtend werd ik echter door degene die de tocht verzorgd gebeld of ik niet naar het Pilanesberg Nationaal Park wilde, voor hetzelfde geld. Kwam hun beter uit. Dit betekend alsnog de kans om even lekker de bush in te gaan. Dus als de plannen niet nogmaals wijzigen, is dat morgen het programma :) Wellicht dat ik dan nog even verder tik…

Zijn we er dan voor wat dit weblog betreft? Nee, ik heb het gevoel dat ik jullie nog een paar losse flodders schuldig ben. Zo zou Joshua (ook staflid) mij woensdagochtend even afzetten bij de te bezoeken school. En Afrika zou Afrika niet zijn als dit weer eens anders liep. Er was nl. weer een politiecontrole en uiteraard werden wij aan de kant gezet. Joshua geen rijbewijs; politieman maakt duidelijk dat dit een crimineel misdrijf is; Joshua probeert Glen te bellen; politieman maakt uit het niets ineens een hele scene; Joshua mee de politieauto in; politieman nog veel meer schreeuwen; boete 1.200 Rand (€ 110); wij maar 100 Rand bij ons; ‘boete’ wordt ineens 300 Rand; Glen arriveert; gesprek met politieman 1; ondertussen wordt een willekeurige voorbijganger door politieman 2 aangesproken en vervolgens vastgepakt en flink beledigd; Glen noteert dienstnummer van politieman 1; boete wordt weer 1.750 Rand; politieman 1 zegt boete pas in behandeling te nemen als Glen ook zijn aanklacht bij de rechtbank neerlegt… Goed, corruptie is weer alom. Ik intussen wel mijn school gemist natuurlijk.

Alweer even geleden las ik de krant, ditmaal de Sowetian (van Soweto, Afrika’s grootste township met dure huizen, maar ook veel sloppen). Het is hier normaal om bij de rouwadvertenties een foto van de overledene te plaatsen en tot mijn verbazing hoefde ik maar weinig moeite te doen om alle jonge gezichten er uit te pikken. Zo’n 15 van de 40 foto’s waren voorzien van een geboortedatum van 1970 of later. De gemiddelde levensverwachting hier is overigens 49 komma zoveel jaar, wat toch best even slikken is.

Wat wellicht ook opmerkelijk is, is hoe snel je je aanpast aan een andere taal. Oké, aan het einde van de dag lukt het Engels spreken soms niet zo vloeiend meer als ’s ochtends, maar het gaat best aardig. Toen Margot voor haar bezoek kwam, had ik echter grootse moeite om in het Nederlands tegen haar te beginnen. Het lukte gewoon niet. Nadat de gesprekken vorderden, was het er wel weer, maar dit was iets wat ik nog nooit eerder had meegemaakt. Met de non verbale communicatie is het overigens juist andersom. De subtiliteit in de Engelse gesprekken ben ik (deels) nog steeds aan het ontdekken.

Vrijdag = vuilnisdag = cash for scrap zoekers. Ook Zuid Afrika is niet onbekend met het fenomeen Kliko, althans in de officieel erkende stadsdelen. In Roodepoort wordt de vuilnis vrijdag opgehaald en dat betekent voor dag en dauw alweer een trek van mannen (en enkele vrouwen) die de nog enigszins bruikbare spullen tussen het vuilnis uitvissen. Dit gebruiken ze vervolgens weer om eigen dingen te maken of om te verkopen aan vuilopkopers. Jammerlijke is dat niet iedere cash-for-scrap-zoeker snapt dat als je alle vuilnis uit de container haalt, je het daarna er ook weer in dient te doen…

Nog een uit de categorie huishoudelijk. Mijn huisgenote Robbin doet vaak het schoonmaakwerk in en om het huis. Toch wil ik haar ook hiermee wel een handje helpen. Maar toen ik dit voorstelde, was er geen speld tussen te krijgen: “It’s not good if the people know that you guys are doing the cleaning, while there’s a woman living in this house. The only thing woman are not allowed to do in our culture is to grab the dogshit out of the garden”. Oké, als je er echt op staat, dan maak ik wel niet schoon (:)).

Roodepoort, zondag 25 oktober 2009 (vervolg)

Waar ik het ook nog niet over heb gehad, is het meest besproken onderwerp ter wereld: het weer! Het is nu lente in ZA, wat het meest natte seizoen is. Dit werd afgelopen weekend weer even bevestigd. Vrijdag in de namiddag was ik even gaan hardlopen (de loopconditie is overigens nog goed, maar de zwemconditie daarentegen vertoont ernstige tekortkomingen, zo liet mijn lichaam vorige week weten in het zwembad). Aan het einde van het rondje lopen, werd ik op een fijne cooling-down van moeder natuur getrakteerd. Echter, schoot zij wel een beetje uit met haar traktatie, want de tropische regenbui die volgde – gepaard met ontiegelijk onweer en bliksem – wist van geen ophouden. Zelfs muziek luisteren lukte niet meer met al die regen op ons golfplatendak en bliksem. Johannesburg is overigens de meest door bliksemschichten getroffen stad ter wereld.

Oké, ik heb mijn best gedaan om mijn avontuur van gister in Pilanesberg NP te bewaren voor een later moment om dit weblog toch weer enigszins kort proberen te houden, maar het enthousiasme wint het weer van het verstand.
Zaterdagochtend vroeg op, want het ligt op 2,5 uur rijden ten Noordoosten van Jo’burg. Het reisgezelschap was prima: de chauffeur was een blanke Zuid Afrikaan samen met zijn vriendin. De andere reisgenoot was een Duitse dame die hier 2 weken voor haar werk was. Allemaal dezelfde leeftijd, dus dikke prima. Wel een beetje toeristisch overigens, maar ja, dat krijg je als je dingen op het laatste moment regelt. Wederom werd snel duidelijk dat ZA niet alleen qua mensen heel gevarieerd is, maar ook de natuur. Op geen uur rijden van ons huis in de metropool, zit je ineens in de bush: whiehoeeeeeeeeee! Bij binnenkomst van het park stuitten we gelijk op 1 van de big five: een olifant! Dat dit het indrukwekkend was om op enkele meters afstand van je auto een olifant in het wild te zien, hoef ik denk ik niet verder uiteen te zetten. Helaas was de liefde bij deze ontmoeting niet wederzijds. Meneer Olifant begon met zijn flaporen te zwaaien, wat ongeveer zoveel betekend als: wegwezen! Gedurende onze tocht – van over de hele dag gerekend zo’n 40 km – tussen de hoge bergen, langs de stille meren en voorbij de groene velden zijn we ook veel zebra’s, gnoe’s, antilopen, apen, schildpadden, giraffen en everzwijnen tegengekomen. Maar goed, ik kan wel mijn best doen hier een romantisch verhaal van de schrijven, maar de foto’s kunnen dit wellicht veel beter verwoorden! See for yourself!
Gister, aan het begin van avond waren we weer terug. Moe en voldaan, waarna ik heerlijk de klok rond heb geslapen. Achteraf bleek ook nog eens dat ik bijna de helft heb betaald van wat mijn medereiziger heeft betaald; wel zo fijn voor het nagenieten!

Zo, met 4 pagina’s tekst zit ik weer op het quotum voor mijn weblog. Tijd om te stoppen. Ik wil nog wel weer even noemen dat ik het altijd erg leuk vind om links of rechtsom berichtjes uit NL te ontvangen, erg bedankt dus.

Op naar het volgende verhaal.

Groeten uit Afrika!


Voor de foto’s kijk op: http://picasaweb.google.com/pieterinafrika

(Voor een volgende keer zal ik ook proberen foto’s te maken van de wijken/scholen waar ik kom, voor een beter beeld van het project, maar het is soms wat lastig foto’s nemen in die buurten)